مش در علم خاك شناسي به دانه بندي خاك مورد نظر براي الك كردن آن اشاره دارد. بدين معني كه اندازه ذرات خاك مورد نظر براي گذر از الك يا سرن مورد نظر مش ناميده ميشود و يك توده خاك يا پودر تركيبي از دانه بندي هاي متفاوت است كه شامل توزيعي از اندازه هاي متفاوت است . بعنوان مثال يك كيلوگرم از يك پودر ميتواند 60 درصد زير 10 ميكرون باشد و مابقي آن بالاي 10 ميكرون باشد.
پودر ميكرونيزه همانگونه كه از نام آن پيداست پودري در مقياس ميكرون است و اكثر تركيب دانه بندي ان بطور معمول زير 20 ميكرون مي باشد. بمنظور ايجاد مقياس اندازه گيري پودر ها و توده هاي خاك از لحاظ دانه بندي و اندازه ذرات موجود در ان مقياس ميكرون استفاده ميشود كه تحت عنوان استاندارد مش يا Mesh Scale كاربرد دارد.
مش استانداري است كه براي توضيح و شرح اندازه و دانه بندي پودر ها و بطور خاص پودر ميكرونيزه در سالهاي 1986-1987 بوجود آمد و بر اساس اناليز هاي آزمایشگاهي و نمونه برداري از پودر ، توزيع ذرات (Particle Size Distribution) موجود در آن پودر اندازه گيري ميشود و بر اساس اكثريت اندازه ذرات موجود در پودر شاخص مش براي نشان دادن كيفيت پودر كاربرد دارد. بر اساس جدول زير مش هاي مختلف متناسب با اندازه انها به مقياس ميكرون است. همچنين از مشهاي بالاي ميكرون صرفنظر شده است.
جدول تبدیل اندازهي مش به اندازهي ذرات
| مش | اینچ | میکرون | میلیمتر | مش | اینچ | میکرون | میلیمتر |
| 3 | 0.2650 | 6730 | 6.730 | 40 | 0.0165 | 400 | 0.400 |
| 4 | 0.1870 | 4760 | 4.760 | 45 | 0.0138 | 354 | 0.354 |
| 5 | 0.1570 | 4000 | 4.000 | 50 | 0.0117 | 297 | 0.297 |
| 6 | 0.1320 | 3360 | 3.360 | 60 | 0.0098 | 250 | 0.250 |
| 7 | 0.1110 | 2830 | 2.830 | 70 | 0.0083 | 210 | 0.210 |
| 8 | 0.0937 | 2380 | 2.380 | 80 | 0.0070 | 177 | 0.177 |
| 10 | 0.0787 | 2000 | 2.000 | 100 | 0.0059 | 149 | 0.149 |
| 12 | 0.0661 | 1680 | 1.680 | 120 | 0.0049 | 125 | 0.125 |
| 14 | 0.0555 | 1410 | 1.410 | 140 | 0.0041 | 105 | 0.105 |
| 16 | 0.0469 | 1190 | 1.190 | 170 | 0.0035 | 88 | 0.088 |
| 18 | 0.0394 | 1000 | 1.000 | 200 | 0.0029 | 74 | 0.074 |
| 20 | 0.0331 | 841 | 0.841 | 230 | 0.0024 | 63 | 0.063 |
| 25 | 0.0280 | 707 | 0.707 | 270 | 0.0021 | 53 | 0.053 |
| 30 | 0.0232 | 595 | 0.595 | 325 | 0.0017 | 44 | 0.044 |
| 35 | 0.0197 | 500 | 0.500 | 400 | 0.0015 | 37 | 0.037 |
مثالهای متداولی برای درک ابعاد
| ابعاد استاندارد آمریکایی | فاصله بین سیمها | ||
| شماره مش الک | اینچ | میکرون | مثال |
| 14 | 0.056 | 1400 | |
| 28 | 0.028 | 700 | ماسه ساحلی |
| 60 | 0.0098 | 250 | ماسه نرم |
| 100 | 0.0059 | 150 | |
| 200 | 0.0030 | 74 | سیمان پرتلند |
| 325 | 0.0017 | 44 | لای |
| 400 | 0.0015 | 37 | گرده گیاهان |
| (1200) | 0.0005 | 12 | گلبول قرمز خون |
| (2400) | 0.0002 | 6 | |
| (4800) | 0.0001 | 2 | دود سیگار |
الکی با اندازه مش های داخل پرانتز وجود ندارد و این اعداد فقط برای مقایسه آورده شدهاند.
بعنوان مثال پودر مش 2500 در حقيقت داراي دانه بندي زير 5 ميكرون است و يك پودر با كيفيت در مش 2500 بايد تا 99 درصد داراي دانه هايي به اندازه كمتر از 5 ميكرون باشد. اين اندازه دانه بندي يا Particle Size به مصرف كننده پودر كمك ميكند تا در توليد محصول نهايي خود به كيفيت بالاتري برسد. البته هر كاربردي دانه بندي خاص خود را دارد و اصطلاحا مش بندي خود را ميخواهد . مثلا باريت با مش 1500 مطلوب كاربردي است و باريت با مش 2500 براي كاربردي ديگر استفاده ميشود.
فرايند توليد يك پودر ساز نسبت مستقيم با نحوه توزيع ذرات ان پودر توليدي دارد . متاسفانه پودر هاي توليدي در اكثر كارخانه هاي توليد پودر به روشهاي بسيار قديمي و بروش الك كردن بدست مي آيد كه از دقت مناسب برخوردار نيست و توزيع مناسب دانه بندي در محصولات مشاهده نميشود. كاربرد درست دانه بندي پودر به توليد كننده محصولات ديگر كمك ميكند كه از مواد كمتر و همچنين انرژي كمتري در فرآند توليد خود استفاده كند و محصولي با استانداردهاي بالاتر بوجود بياورند.
پس آنچه ما را در بررسي و كنترل كيفي يك پودر كمك ميكند ابتدا كيفيت سنگ محصول و همچنين دانه بندي يا مش پودر مورد نظر است. دستگاههاي آناليز توانايي بررسي آماري مش يك پودر را دارند تا بتوانند بعنوان مثال درصد ذرات زير 12 ميكرون در يك پودر را نشان بدهند و اين بررسي براي نشان دادن كيفيت در حد يك پودر با مش 800 مي باشد.
شركت صبا با تكيه بر توانايي مهندسي داخلي و كارشناسان مجرب خود توانسته در فرآيند توليد منحصر بفرد و كاملا مكانيزه خود محصولي با پوشش بالاي 99 درصد و حتي 100 در مش هاي حتي 2500 داشته باشد. بعنوان مثال نمونه آناليز كامل نتيجه آزمايش يك پودر مش 1500 است كه اگر به اندازه 10 ميكرون توجه كنيد ، آمار به سادگي گويا مي باشد و نحوه پوشش در اين مقياس را نشان ميدهد.
بعنوان يك مثال ساده اگر خميري از يك مش 800 براي پوشش بتونه كاري استفاده شود و پودر مورد نظر كيفيت مناسب نداشته باشد پس انجام كار ذرات درشت بسادگي قابل لمس بوده و پس از مدتي سطح مورد نظر دچار ترك خوردگي ميشود.
-منبع سمنان آزما